Советот за развој на тренингот и обуките при Стопанската комора, во салата на Локалната самоуправа во Штип, ја одржа првата, од серијата планирани тркалезни маси, на тема: „Усогласување на понудата и побарувачката на вештини-клучен фактор за создавање профитабилни бизниси“. На тркалезната маса беа презентирани наодите од идентификацијата на понудата и побарувачката на вештини на регионално и локално ниво со фокус на Источниот плански регион и услугите што ги нуди Комората преку Советот во рамките на своите стратешки приоритети – да се обезбеди функционално-пазарно образование и да се овозможат услови компаниите, да создадат додадена вредност и да го зголемат извозот.
Движењата на понудата и побарувачката на работна сила имаат клучно значење за развој на реалниот сектор, а со тоа и на економскиот развој на државата. Затоа разбирањето на состојбата на пазарот на работна сила преку прибирање податоци и анализа на истите, кои претставуваат дел од активностите на Комората, е една од главните елементи за предвидување и планирање, а подоцна и за развивање и за обезбедување на вештини и квалификации на кадарот потребни на реалниот секторот.
Појдовна основа за дискусија беа наодите од „Анализата за понудата и побарувачката на вештини во петте плански региони (Скопски, Вардарски, Источен, Југоисточен и Пелагониски регион) во Северна Македонија“ изработена од проф. д-р Благица Новковска, национален експерт за пазарот на трудот и образованието, со поддршка на Стопанската комора и проектот „Образование за вработување (Е4Е)“.
На тркалезната маса присуствуваа претставници од бизнис секторот и директорите од средните стручни училишта од Штип и Кочани, претставници од факултетите од Универзитетот „Гоце Делчев“, локалната самоуправа од Штип и Агенцијата за вработување.
Источен регион:
- 1. Регионалниот развоен индекс за Источниот регион (последни официјални податоци 2017 година) изнесува 0,96 што во споредба со предходните 5 години има остврен напредок од 0,29.
- 2. Бројот на население за 10 години се намалува од 180791 на 173804, а за наредните 10 години се предвидува бројот уште повеќе да се намалува - 161275 жители.
Наод: Со намалување на бројот на населението се намалува и бројот на работоспособното население во овој регион.
- 3. Доминантната структура на работоспособното население изнесува од 35-39 годишна возраст.
Наод: Доминатната структура претставува постара структура во работната сила и за да не се испушти работниот потенцијал потребни се процесите на преквалификација и доквалификација на работоспособното население.
- 4. Надворешната миграција е висока што води до осипување на работната сила, но податоците на идните прогнозирања покажуваат и стабилизирање на миграцијата.
Наод: Стабилизирањето на надворешната миграција може да се должи на странските инвестирања и модернизација на определени дејности.
- 5. Внатрешната миграција изнесува 428 отселени лица за последните години (највисока во однос на другите региони, освен Скопскиот регион) која ќе продолжи и во наредните 10 години.
Наод: Побаруваните вештини од еден регион се надополнуваат со вештини од другите региони.
- 6. Стапката на слободни работни места е релативно висока и изнесува 1.95 во однос на другите региони, со предвидување дека во наредните 10 години уште повеќе ќе расте.
- 7. Стапката на невработеност изнесува 7.8 со тенденција на опаѓање во следните 10 години.
Наод: Високата стапка на слободни работни места со ниска стапка на невработеност покажува дека нема соодветен потенцијал за да се обезбеди кадар за пополнување на слободните работни места.
- 8. Доминантни дејности: прехранбената и земјоделската дејност, како и трговија на големо и мало, а според прогнозите за наредните 10 години преработувачката дејност брзо ќе расте, додека земјоделската дејност ќе згаснува.
- 9. Главни растечки сектори за наредните 10 години во кои ќе расте и бројот на вработувања се преработувачката индустрија и објектите за сместување и сервисните дејности со храна.
Наод: Растењето на бројот на вработени во објектите за сместување и сервисните дејности со храна се показател дека расте туристичко-угостителскиот сектор и фокусот треба да биде насочен кон обезбедување квалификации преку формалното образование или процесот на преквалификација во овој сектор.
- 10. Главни опаѓачки сектори за наредните 10 години во кои ќе има и намалување на бројот на вработени се трговија на големо и мало и градежништвото, додека секторот земјоделството, лов, шумарство и рибарство е веќе загрозен сектор.
- 11. Дефицитарни квалификации: Фасадер, Електромеханичар, Електротехничар-енергетичар, Конструкциски механичар, Машински механичар, Машински техничар, Заварувач, Машинско-енергетски техничар, Техничар за компјутерско управување, Готвач, Келнер, Слаткар, Полјоделец, Физиотерапевтски техничар и Хемиско-технолошки техничар.
Заклучоци и препораки од тркалезната маса:
- Да се обезбеди систематски приод и континуирано следење на понудата и побараувачката на вештини;
- Да се обезбеди снабдување со клучни вештини за полесно вработување на младите преку унапредување на постоечките или изработка на нови образовни програми во формалното стручно образование и обука во регионите, согласно со потребите на растечките сектори во секој од регионите, идентификувани со анализата;
- Да се подобри врската помеѓу компаниите и стручните училишта со зајакната практична обука насочена кон клучните вештини и компетенции потребни на компаниите;
- Да се користат услугите на Комората за обезбедување програми за обуки за преквалификација и доквалификација на невработени за соодветна компанија со можност за нивно вработување;
- Да се обезбедат нови програми за обуки за преквалификација во туристичкиот сектор кој ќе биде растечки во наредните 10 години.
